Η ανάπτυξη του εγκεφάλου χαρακτηρίζεται από μια απίστευτη απλότητα εναλλαγής χρονικών σταδίων και αφάνταστη περιπλοκότητα διαδικασιών. Η ανάπτυξη του εγκεφάλου αρχίζει από την ώρα μηδέν, δηλαδή της σύλληψης. Ουσιαστικά όμως έχουμε μια ιδιαίτερη γονιδιακή εξέλιξη πριν τη σύλληψη. Όσο και αν αυτό φαίνεται περίεργο, υφίσταται.

Η φύση προετοιμάζει τα γονίδια για την δημιουργία της ζωής που θα προκύψει. Αυτό είναι και το βασικό κεφάλαιο της κληρονομικότητας που συνοδεύει την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Άρα, εξελίξεις προ κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά τη σύλληψη επηρεάζουν σαφώς την εγκεφαλική ανάπτυξη. Το γεγονός αυτό βέβαια συνεχίζεται και κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του εμβρύου στην κύηση. Ακριβώς είναι η πρώτη χρονική περίοδος που δημιουργούνται οι προϋποθέσεις των "θέσεων ελαττωμένης αντίστασης", όπου θα αναπτυχθούν οι μελλοντικές αρρώστιες κυρίως του κεντρικού νευρικού συστήματος ανάλογα με περιβαλλοντολογικές επιρροές. Αυτή την εποχή ο εγκέφαλος του εμβρύου αναπτύσσεται και δέχεται το βιορυθμό της μητέρας. Αναπτύσσεται πολύ πιο γρήγορα και πολύ εκτενέστερα το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου και λιγότερο το δεξί.

Η διαδικασία αυτή επιτυγχάνεται μέσω συντονισμού του νευροάξονα της μητέρας και με βάση την κορτιζόλη και την τεστοστερόνη. Η διαδικασία ανάπτυξης κατά τη χρονική περίοδο αυτή συντονίζει επίσης και το ρυθμό επικοινωνίας μεταξύ αριστερού και δεξιού εγκεφάλου. Κάθε εγκεφαλικό ημισφαίριο έχει το δικό του βιορυθμό και συντονίζονται μεταξύ τους κατά τη διάρκεια της κύησης. Με αυτό τον τρόπο με τη γέννηση του εμβρύου υπάρχει πλήρης εναρμονισμός των δυο εγκεφαλικών ημισφαιρίων ως μια οντότητα.

Διαταραχές λοιπόν που συμβαίνουν κατά την ανταλλαγή γονιδιακών πληροφοριών στη σύλληψη ή στην "εκπαίδευση" κατά την κύηση των εγκεφαλικών ημισφαιρίων εκδηλώνονται νωρίς κατά την παιδική ηλικία. Πιο χαρακτηριστικές από τις περιπτώσεις αυτές είναι π.χ. διάφορες μυοπάθειες, εκφυλιστικά σύνδρομα, διαμαρτίες ή δυσπλασίες και αυτιστικές μαθησιακές διαταραχές. Μια από αυτές -η πιο γνωστή τον τελευταίο καιρό- είναι αυτή του υπερκινητικού παιδιού με διαταραγμένη προσοχή. Το αναφέρουμε αυτό γιατί λόγω της πληθώρας των περιστατικών αντιμετωπίζεται πλέον σαν ξεχωριστή νοσολογική οντότητα. Κατά την υπόλοιπη νηπιακή παιδική και εφηβική ζωή συνεχίζει ο εγκέφαλος να αναπτύσσεται με βάση το ρυθμό που αναφέραμε παραπάνω. Τρεις είναι οι βασικές αιτίες μελλοντικών ασθενειών που έχουν την αφετηρία σε αυτή την περίοδο. Είναι οι λοιμώξεις, τα τραύματα, και οι ψυχικές επιρροές του οικογενειακού περιβάλλοντος.

Εδώ η φύση προκειμένου να προστατεύσει τον άνθρωπο ρύθμισε τη διαδικασία ανάπτυξης του εγκεφάλου τελείως ανεξάρτητα από τις αιτίες που τον επηρεάζουν, δηλαδή ότι και αν συμβεί από τα τρία παραπάνω αίτια το δέχεται ο εγκέφαλος σαν ερεθισμό, το αποθηκεύει σαν "τραυματική ανάμνηση" και το παρουσιάζει σαν κλινικό γεγονός αμέσως μετά την ωρίμασή του. Πολλές νευροψυχιατρικές ασθένειες εμφανίζονται εξαιτίας αυτού του φαινομένου με μια διαφορά χρονικής φάσης. Ψυχώσεις όπως σχιζοφρένεια, ενδογενής κατάθλιψη, μανία πολύ περισσότερο κρίσεις και ασφαλώς μικρότερης έντασης σύνδρομα, όπως πονοκέφαλοι, που εμφανίζονται στην ηλικία των 20-40 έχουν την αφετηρία της εξέλιξής τους σε αυτή την περίοδο.

Συνεχιζόμενης της εξέλιξης του εγκεφάλου μετά την εφηβεία αφού ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του τότε ολοκληρώνονται παράλληλα όλα αυτά τα νοσηρά συμπτώματα που ανάλογα με τη φύση τους είναι "γεωγραφικά" τοποθετημένα στα διάφορα σημεία του. Έτσι, πλέον, απαλλαγμένος από το πρόβλημα της δικής του ανάπτυξης ο εγκέφαλος αρχίζει για πρώτη φορά να ασχολείται με ενοχλητικές καταστάσεις που ενώ προϋπήρχαν δε γινόντουσαν αισθητές. Η κλινική έκφραση αυτής της αντίδρασης είναι η συμπτωματολογία πολλών νευροψυχιατρικών νοσημάτων που τα έχουμε στην καθημερινότητά μας. Πολλές μορφές ιδιοπαθούς πάρκινσον , σκλήρυνσης κατά πλάκας ,νευροπαθειών, ακόμη και άνοιας έχουν τη ρίζα τους σε αυτή την εποχή.

Με την επαναστατική εξέλιξη της ψηφιακής τεχνολογίας τόσο σε βιο-νευρολογικό επίπεδο, όσο και σε διαγνωστικές διαδικασίες η προσέγγιση των νοσημάτων αυτών και η έρευνα του εγκεφάλου έγιναν πολύ πιο προσιτές. Αφού χρειάστηκαν δύο δεκαετίες για να εμπεδώσουμε τις γνώσεις που αναφέραμε παραπάνω, τώρα σιγά-σιγά μπαίνουμε στο χώρο της θεραπευτικής τους εκμετάλλευσης. Οι σύγχρονοι γιατροί δε σταματούν πλέον στην ανάλυση του συμπτώματος και της θεραπείας του ,αλλά προχωρούν και σε εμπεριστατωμένη ανάλυση του ιστορικού του ασθενούς και της καταγραφής των συμπτωμάτων από την παιδική ηλικία. Αυτό δίνει νέες θεραπευτικές δυνατότητες και την επιτυχημένη λύση σε προβλημάτα νοσημάτων που ως σήμερα θεωρούντο ανίατα. Όσο περνάει ο καιρός και εμβαθύνουμε περισσότερο σε αυτές τις γνώσεις σίγουρα εξελικτικά θα μπορέσει να επινοηθεί, τεχνολογικά, νέος τρόπος παρακολούθησης των σταδίων και των διαδικασιών εξέλιξης του εγκεφάλου από την περίοδο της κύησης και μετά. Αν ολοκληρωθεί αυτό το σύστημα παρακολούθησης μπορεί να επινοηθεί και τεχνική διαδικασία, προφανώς ψηφιακής κατασκευής, άμεσης επέμβασης, διόρθωσης του προβλήματος και ομαλοποίησης της εξέλιξης. Δηλαδή, στο εγγύς μέλλον, ο άνθρωπος θα γεννιέται ασφαλέστερα και θα αυτοπροστατεύεται σε μια μακροζωία απαλλαγμένη από πολλά, σήμερα γνωστά, νευροψυχιατρικά προβλήματα.

Ετικέτες εγκεφαλική ανάπτυξη, Εγκέφαλος, λοιμώξεις, νευρολογία